Uczyć się być

Dlaczego z ocen szkolnych tak trudno wnioskować o powodzeniu lub niepowodzeniu ucznia w życiu? Ponieważ stopnie odzwierciedlają jedynie nieliczne kompetencje: rozumienie określonego systemu, rozumienie nauczyciela i jego kryteriów oceny albo zdolność zapamiętywania informacji w pamięci krótkotrwałej. Oczywiście dobre stopnie świadczą też o inteligencji, ale nie gwarantują udanego życia – to bowiem zależy przede wszystkim od osobowości i postawy danej osoby. Jak to się zatem stało, że najistotniejsza kompetencja człowieka: umiejętność „bycia”,   wypadła z większości planów nauczania czy też została zepchnięta na margines w nadziei, że jakoś wykształci się sama?

Być to znaczy brać odpowiedzialność za własne życie. Być to znać siebie samego, odczuwać, odkrywać, rozwijać się. Być znaczy żyć w zgodzie z samym sobą, ze środowiskiem i ludźmi. Być znaczy umieć obchodzić się z własnymi emocjami. Być znaczy także zastanawiać się nad byciem i sensem istnienia. Coraz więcej instytucji kształcenia dostrzega, że te umiejętności są podstawą udanego życia.

Empatia i szczęście jako przedmioty szkolne

Dlatego coraz częściej poświęca się w szkole uwagę zagadnieniom takim jak empatia, intuicja czy szczęście. Kładzie się także nacisk na wyrabianie zdolności refleksji i autorefleksji, a uczniowie mają możliwość sprawdzania się w różnych sytuacjach. Wiedzą, że ich osobowość oraz kompetencje emocjonalne mają równie wielkie znaczenie, jak wiedza, którą sobie przyswajają i że rozwój osobowości jest bezpośrednim celem nauki. Indywidualny coaching oraz praca nad własną biografią stanowią przy tym ważne elementy towarzyszące nauce.

Realizacja takiego programu wymaga przestrzeni i czasu, a także możliwości sprawdzania się, refleksji i dyskusji oraz komunikacji. Wiele szkół poza programem przedmiotowym oferuje także przestrzeń dla rozwoju osobistego: refleksji nad sobą i sensem człowieczeństwa. Istotne jest tu także zrozumienie, że proces uczenia powinien opierać się na harmonijnym współdziałaniu głowy (zdolności poznawcze), ręki (umiejętności manualne, działanie, wytwórczość) i serca (bycie, emocje).

Cases: